Η ζωή των ατόμων με αναπηρίες, δυστυχώς, δεν είναι τόσο εύκολη και θα τολμούσαμε να πούμε και ακόμα ευρέως κοινωνικά αποδεκτή, όπως των ανθρώπων που δεν αντιμετωπίζουν κάποια ιδιαιτερότητα.
Στα πλαίσια αυτά, μιλήσαμε με τον κύριο Λάμπρο Μαυραντωνάκη, Καθηγητή Ειδικής Φυσικής Αγωγής και Προπονητή Ατόμων με Αναπηρίες, προσπαθώντας έτσι να μπούμε σε «έναν άλλο κόσμο» που ίσως οι περισσότεροι αγνοούμε.
-Κύριε Μαυραντωνάκη θα θέλαμε αρχικά να μας πείτε ποια ήταν η εφαλτήριος δύναμη που σας δόθηκε για να ασχοληθείτε με τα άτομα με αναπηρίες
Νομίζω ότι έχει να κάνει με τη προσωπικότητα και το χαρακτήρα μου, που είχε ανέκαθεν το ιδίωμα να ασχολείται με ο,τιδήποτε διαφορετικό, ξεχωριστό, ασυνήθιστο, πέρα από τη πεπατημένη. Επιλέγοντας την ειδικότητα αυτή στο Πανεπιστήμιο, στο Τ.Ε.Φ.Α.Α. Αθηνών, που ήταν τότε το μοναδικό Πανεπιστημιακό Τμήμα στη χώρα που έδινε απευθείας την ειδικότητα στο τέταρτο έτος, κινητήριος δύναμη στην απόφασή μου ήταν όσα είχα διδαχθεί στο αντικείμενο της Φιλοσοφίας του Αθλητισμού και συγκεκριμένα στην έκφραση “ο αθλητισμός είναι ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ”! Δυστυχώς όμως κείνη την εποχή, ο Αθλητισμός δεν ήταν για όλους, ήταν σε θεωρητικό και καθαρά επικοινωνιακό επίπεδο.
-Τι περιπτώσεις έχετε συναντήσει στην μέχρι τώρα πορεία σας και αυτή η ερώτηση αφορά όλο το φάσμα των ατόμων με αναπηρίες για το ευρύ κοινό που δεν γνωρίζει.
Ξεκίνησα από το χώρο των Κωφών και Βαρήκοων, ως γυμναστής στο Δημοτικό Σχολείο Ηρακλείου, που ήταν τότε στο Μπεντεβή. Στη πορεία ανέλαβα ως Περιφερειακός Προπονητής Κρήτης, από την Αθλητική Ομοσπονδία Κωφών. Παράλληλα ξεκίνησα να δουλεύω με παιδιά με νοητική υστέρηση αλλά και άτομα με κινητικές αναπηρίες, είτε εκ γεννήσεως είτε από ατυχήματα στον ελεύθερο χρόνο μου, κάνοντας συνεδρίες κυρίως σε πισίνα αλλά και άλλους χώρους εκγύμνασης και ψυχαγωγίας. Από το 1995, έχω επικεντρωθεί μόνο στην εκπαίδευση αυτιστικών, που είναι θεωρώ και το δυσκολότερο κομμάτι στην Ειδική Αγωγή. Η μόνη κατηγορία που δεν έχω ποτέ ασχοληθεί, είναι οι άνθρωποι με τύφλωση και προβλήματα όρασης! Δε μπόρεσα ποτέ συναισθηματικά και ψυχολογικά να ανταπεξέλθω σε αυτή τη κατηγορία ανθρώπων! Πάντα με συγκλόνιζε και με πίεζε συναισθηματικά η αδυναμία κάποιων ανθρώπων να απολαύσουν την Ευλογία της όρασης, γιατί δυστυχώς οι άνθρωποι δεν αντιλαμβάνονται το πόσο πολύτιμη αίσθηση είναι, την οποία τη καθιστώ πρώτη σε αξία από τις υπόλοιπες τέσσερις!
-Ποια είναι η ουσιαστική διαφορά ενός ατόμου με αναπηρία με ενός ανθρώπου που δεν αντιμετωπίζει τέτοιο πρόβλημα
Η ουσιαστική διαφορά των ανθρώπων με αναπηρία, σε σχέση με τους λεγόμενους νευροτυπικούς ανθρώπους, δηλαδή όσους δεν αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα, είναι η δύσκολη καθημερινότητα και η διαχείριση της αναπηρίας τους σχετικά με τις απαιτήσεις της. Για όλους εμάς, που δε βιώνουμε μια μορφή αναπηρίας, τα πάντα φαίνονται δεδομένα και διαπιστώνουμε το πόσο δύσκολο είναι να μη μπορείς να ανταπεξέλθεις σε καθημερινές ανάγκες, όταν για κάποιο λόγο αναγκαζόμαστε να παραμένουμε κλινήρεις ή να ακινητοποιούμε κάποιο μέλος του σώματος μας. Γι’ αυτό πάντα ήμουν υποστηρικτής της βιωματικής εμπειρίας, της ευκαιρίας δηλαδή, νευροτυπικοί άνθρωποι, μέσω οργανωμένων δρώμενων, να μπορούν να βιώσουν για λίγο μια μορφή αναπηρίας, ζητώντας τους να εκτελέσουν καθημερινές τους πράξεις και λειτουργίες, έχοντας τους “αφαιρέσει” κάποιο μέλος του σώματος τους, κάποια από τις 5 αισθήσεις ή “καθηλώνοντας τους σε ένα αναπηρικό αμαξίδιο.
-Στο επάγγελμά σας αυτό τι ακριβώς μαθαίνετε τους συνανθρώπους μας που αντιμετωπίζουν κάποιο είδος αναπηρίας
Ξεκίνησα ως Καθηγητής Φυσικής Αγωγής σε σχολεία, αργότερα ως Προπονητής και κατέληξα έως και σήμερα μόνον ως Εκπαιδευτής, δηλαδή εκπαιδεύω ανθρώπους με αυτισμό ξεκινώντας από το 0, μαθαίνοντας τους καθημερινές δεξιότητες, από την αυτοεξυπηρέτηση τους ως τη συμπεριφορά τους σε κοινωνικές καταστάσεις. Το να μπορεί κανείς να βρίσκεται για ώρα σε ένα καφέ, ένα εστιατόριο ή ακόμα και σε ένα απλό περίπατο στη πόλη, για πολλούς από εμάς θεωρείται δεδομένο και αυτονόητο, όμως δεν είναι καθόλου έτσι για ανθρώπους που αντιμετωπίζουν νοητικό, κινητικό, αισθητηριακό, ψυχιατρικό ή πρόβλημα που εμπίπτει στο αυτιστικό φάσμα. Οι πληροφορίες που δέχεται ένας άνθρωπος σε τέτοιες καταστάσεις, είναι εκατοντάδες κι αν αντιμετωπίζει οποιοδήποτε θέμα αναπηρίας, αυτές οι απλές και δεδομένες στιγμές, καθίστανται μαρτυρικές.
-Σε όλα τα χρόνια της καριέρας σας κάτι που σας συγκλόνισε θα μας ήταν πολύ ενδιαφέρον
Το πρώτο που με συγκλόνισε συνέβη τη περίοδο που έκανα τη πρακτική μου σε διάφορους χώρους στην Αθήνα και συγκεκριμένα στο ΚΕΑΤ Τυφλών στη Καλλιθέα, όπου και αποφάσισα ήδη από τότε, ότι δεν επρόκειτο ποτέ να δουλέψω με άτομα με τύφλωση. Ένα πανέμορφο κοριτσάκι, ούτε 6 ετών που καθόταν σε ένα παγκάκι σε κάποιο διάλειμμα, κοιτούσε με τα χοντρά γυαλιά του, που ακόμα αμφιβάλλω για τη χρησιμότητα τους στο συγκεκριμένο παιδί, στο άπειρο, κι ενώ κάθισα αθόρυβα στην άλλη άκρη, λόγω της υπερευαισθησίας των τυφλών, ένιωσε τις δονήσεις που κανείς νευροτυπικός δε θα μπορούσε και μου έπιασε τη κουβέντα. Όταν με ρώτησε να του πω τι ρούχα φορούσε, τι χρώμα ήταν και τι βρίσκεται μπροστά μας εκεί που καθόμασταν, εκεί γονάτισα, λύγισα και έγινε για μένα βαθιά πληγή και αξεπέραστο από τότε! Τι είναι χρώμα; Πώς είναι το κόκκινο; Τι είναι δέντρο; Τι είναι κάδος απορριμάτων; Τι είναι…πώς το περιγράφεις, όταν ποτέ ο άλλος δε το έχει δει; Αυτό λέγεται βερμπαλισμός των τυφλών, δηλαδή λένε για κάτι που ποτέ δεν έχουν δει!
Ακόμα ένα, αν και είναι πάμπολλα, π ου με έκανε να βουτήξω βαθιά μέσα στη Ψυχή μου, ήταν η στιγμή που έπρεπε να διαχειριστώ το θάνατο του πατέρα αυτιστικού ανθρώπου, καθώς η έννοια του θανάτου για τους αυτιστικούς, είναι ανεξήγητη, δυσνόητη, έτσι τουλάχιστον πίστευα ως εκείνη τη στιγμή. Αφού λοιπόν ανέλαβα την “εξαφάνιση” του αυτιστικού ατόμου από την όλη διαδικασία κήδευσης και ταφής, έπρεπε να του εξηγήσω με ιδιαίτερο τρόπο και μόνον εγώ, καθώς ήμουν και συνεχίζω να είμαι ο επί 27 χρόνια “άλλος του εαυτός” και εκπαιδευτής του, τι έχει συμβεί και τι θα συμβαίνει στο εξής με το μπαμπά του. Το δέχτηκε τόσο ψυχρά και χωρίς τη παραμικρή αντίδραση, το ότι δε θα ξαναδεί το μπαμπά γιατί έχει πάει ψηλά με τους φίλους και τους συγγενείς του, που επιβεβαίωσα αυτό που πίστευα τόσα χρόνια, ότι δηλαδή συναισθηματικά οι αυτιστικοί είναι επιφανειακοί .Ώρες μετά, μέσα στα χαράματα, κι αφού ο Γιώργος είχε επεξεργαστεί όλες τις πληροφορίες ,με καθυστέρηση επεξεργασίας όπως όλοι οι αυτιστικοί ,ξέσπασε σε λυγμούς, έκανε εμετό από τη φόρτιση και έμεινε σε αυτή τη κατάσταση ως το πρωί! Ήταν ο δικός του θρήνος!!!Από τότε και έχουν περάσει 6 χρόνια και ποτέ, ουδέποτε ξαναμίλησε για το μπαμπά, ούτε μια φορά. Είναι μια συνηθισμένη συμπεριφορά των αυτιστικών οι οποίοι λες και ξορκίζουν κάτι κακό απωθώντας το στα πιο βαθιά τους, χωρίς ποτέ ξανά να αναφερθούν σε αυτό!
-Έχετε ιδρύσει μια ομάδα στο Facebook με το εκπληκτικό και γεμάτο νόημα ομολογουμένως που λέγεται «Η ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΟΧΘΗ». Εύλογο ερώτημα γιατί δώσατε αυτό το όνομα καθώς επίσης και τον λόγο που ιδρύσατε αυτή την ομάδα.
Έφτιαξα αυτή τη διαδικτυακή Ομάδα, την ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΟΧΘΗ, την οποία “βάφτισα” έτσι, έχοντας στο μυαλό μου την εικόνα ενός ποταμού, στη μια όχθη του οποίου κινούμαστε όλοι οι νευροτυπικοί και στην άλλη, παράλληλα κινούνται όλοι οι άνθρωποι με κάποιας μορφής αναπηρία και ανάμεσα τους το ποτάμι, απροσπέλαστο και πολλές φορές ορμητικό. Κινούμαστε παράλληλα και ψάχνουμε σημείο που να μπορούμε να ρίξουμε γέφυρα, να φτάσουμε έστω για λίγο στην άλλη όχθη, να συναντήσουμε, να νιώσουμε, να βοηθήσουμε ,να ανακουφίσουμε αυτούς τους ανθρώπους, προσπάθεια που τις περισσότερες φορές καθίσταται ανέφικτη και μάταιη.
Ο λόγος που σκέφτηκα τη δημιουργία της Ομάδας, ήταν η αγωνία που ανέκαθεν είχα, να ενημερώνονται ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΠΗΡΙΩΝ, όσοι θέλουν να ενημερωθούν, να ευαισθητοποιούνται, όσοι θέλουν να ευαισθητοποιηθούν, να “έρχονται” έστω και για λίγο, στην ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΟΧΘΗ, όσοι θέλουν να βρουν σημεία γεφύρωσης .Είναι καθαρά ενημερωτική σελίδα ευαισθητοποίησης και προβληματισμού.
-Τέλος, θα θέλαμε να μας πείτε αν είστε ικανοποιημένος για τα μέτρα που λαμβάνει το κράτος για τα άτομα με αναπηρίες και που πιστεύετε ότι πρέπει να εστιάσει περισσότερο.
Σαν άνθρωπος της Ειδικής Αγωγής, που για 30 χρόνια ζω και κοινωνώ τα προβλήματα και τις δυσκολίες των ανθρώπων με αναπηρίες και των συγγενών τους, παρά το γεγονός ότι έχουν γίνει τεράστια βήματα και σε Πολιτικό και σε Επιστημονικό επίπεδο, πάντα θα λέω πως για Ανθρώπους με Αναπηρία, τίποτα και ποτέ δε θα είναι αρκετό, γιατί η Αναπηρία, πάντα θα είναι εκεί και κάθε μέρα η ζωή θα γίνεται απαιτητικότερη! Οι σύγχρονες Κοινωνίες, ΟΦΕΙΛΟΥΝ να είναι Αρωγοί στους αδύναμους, ΓΙΑΤΙ ΚΡΙΝΕΤΑΙ Η ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΟΥΣ!!!
Για όσους θέλουν να επισκεφθούν την εξαιρετική ομάδα η ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΟΧΘΗ παραθέτουμε το link: https://www.facebook.com/groups/140922266099646.
Ελένη Δ. Μπουχαλάκη
